z.t. (1999)

Beschrijving

Nour-Eddine Jarram
(Casablanca, 1956)

“In de Islam bestaat geen afbeelding van de profeet, laat staan van God. Het zoeken naar dat gezicht op mijn manier, dat is de uitdaging.” In de tekeningen en schilderijen van Nour-Eddine Jarram zie je zijn poging om het metafysische, het goddelijke, uit te beelden. Jarram is in Casablanca geboren en als kunstenaar opgeleid, waarna hij in 1979 naar Nederland kwam en aan de AKI ging studeren. Volgens de leer van de Islam mag je de Schepper niet afbeelden. Dat geldt ook voor de mens, die immers het evenbeeld van die schepper is. De Arabische beeldcultuur kent daarom veel geabstraheerde voorstellingen, abstracte motieven (denk aan de mozaïeken met ingewikkelde vlechtvormen) en Arabische tekst. Die elementen zien we ook in het werk van Jarram, maar wat dat zo eigenzinnig maakt is dat hij ze combineert met typisch westerse kunstvormen. Zo schildert hij landschappen met daarin menselijke gestaltes, huizen, moskeeën, kerken en bewogen luchten met sterke licht-donker contrasten. Ze doen denken aan het surrealisme van Dali of Magritte, maar in het dramatische licht en donker en de bewegingvolle schilderstreken kun je ook zomaar een ‘vleugje’ Rembrandt herkennen. De Arabische en de westerse cultuur zijn bij Jarram volledig gemengd.

Die bijzondere kenmerken maakten hem in de jaren negentig al een bekend kunstenaar. In de kunst was er net een omslag geweest van abstract en conceptueel naar figuratief. Met een paar andere kunstenaars viel hij op omdat hij geen keuze leek te maken tussen abstract en figuratief. Dat is niet voor de hand liggend en zeker niet gemakkelijk. Soms is er zelfs sprake van een strijd. Zo schreef zijn dochter over zijn werk: ‘Hij wil niet figuratief zijn, maar kan tegelijkertijd niet zonder. Abstract is hij evengoed niet. In de loop der jaren doen zich steeds nieuwe oplossingen voor deze tweestrijd aan (…) Zo bewerkt hij zijn schilderijen sinds kort met een (paarden)kam of vork, waarmee hij trage krassen over het doek kan trekken. De figuratie verdwijnt naar de achtergrond, gevoel treedt naar voren. Krassen lijken op regen, tranen, of tralies. Het portret is niet weg, maar zit opgesloten. Dat heeft niet zozeer te maken met het verbod op afbeelden in de islamitische wereld, zoals vaak wordt gedacht, maar met de naaktheid die aan figuratie kleeft. Een ongemakkelijke directheid, te open, te eenduidig.’

Met zijn schilderijen en tekeningen verwierf Jarram een eigen reputatie binnen de kunst in Nederland. De bekwame en gestage opbouw van zijn oeuvre in al zijn verscheidenheid als tekenaar en schilder was voor de gemeente Enschede een reden om zijn werk aan te kopen. Meerdere werken waaronder La bravoure en L’ Hospitalité zijn permanent in het stadhuis te zien.