Landschap

Beschrijving

Ben Akkerman
(Enschede, 1920-2010)

Binnen het naoorlogse culturele veld neemt Ben Akkerman een belangrijke plaats in. Vanaf de jaren vijftig werkte hij zorgvuldig en consistent aan een bescheiden oeuvre van schilderijen en tekeningen. Bijzonder is de vooruitgang in zijn werk: vanuit realistische voorstellingen ontwikkelden zich verschillende modernistische stijlen. Bijvoorbeeld de abstractgeometrische kunst zoals we die kennen van Piet Mondriaan. Toch heeft Akkerman nooit een bepaalde stijl vertegenwoordigd. Hij bleef een eigenzinnige eenling. Binnen de ontwikkeling van de moderne kunst in Twente moet zijn lidmaatschap van De Nieuwe Groep genoemd, een vereniging die de moderne kunst promootte.

In de collectie van de gemeente Enschede is Akkermans artistieke ontwikkeling opvallend goed af te lezen. Maakte hij in de jaren vijftig herkenbare landschappen, in het landschap uit 1964 is de voorstelling geabstraheerd tot overwegend geometrische vormen. Ook klopt het perspectief niet meer. Het fabrieksgebouw zien we vanaf de zijkant maar de akker lijkt naar beneden geklapt: we kijken er bovenop. Het landschap uit 1972 is volledig abstract en het schilderij zelf (het doek, de verf en de manier waarop je dat bewerkt) is het hoofdonderwerp geworden. Akkerman werkte lang aan deze werken, die tot de stroming van de fundamentele schilderkunst behoren. Eindeloos zocht hij in het schilderij naar regelmaat en evenwicht.

Even bijzonder als zijn artistieke ontwikkeling is zijn carrière als kunstenaar. Zeker gezien zijn relatie tot de stad en de gemeente Enschede. Hij werkte er namelijk van 1936 tot 1982 als boekhoudkundige en maakte zijn kunst tot zijn pensionering uitsluitend in zijn vrije tijd. Als autodidact drong hij in 1973 door tot het Stedelijk Museum in Amsterdam waarna tentoonstellingen in andere grote musea volgden. Akkerman is de meest vooraanstaande moderne kunstenaar die Enschede heeft voortgebracht. Veel belangrijke Nederlandse musea bezitten werk van hem.