Paradox van de Deense Gouden Eeuw

Nivaagaard Collectie van Christoffer Wilhelm Eckersberg, Christen Købke, Martinus Rørbye, Thomas Lundbye en anderen. Schilders die in de eerste helft van de 19de eeuw, in tijden van crisis, de nationale eenheid benadrukken. Want juist wanneer het tegenzit, is de behoefte naar mooie verhalen groot.

Een paradox
‘Gouden Eeuw’ is een etiket dat meestal achteraf wordt toegekend aan een periode uit het verleden; een moment in de geschiedenis, wanneer iets buitengewoons heeft plaatsgevonden. Gouden Eeuwen worden uitgeroepen in tijden waarin er behoefte is aan een verbindende factor, aan een goed verhaal waarin kan worden teruggegrepen op een schitterend, glorierijk, nationaal verleden. Maar met de Deense Gouden Eeuw – die geen volle maar ongeveer een halve eeuw duurt – is iets opmerkelijks aan de hand.

Want het begin van de 19de eeuw is voor Denemarken allesbehalve glorierijk. Denemarken is een wereldmacht in verval: glansloos verloren oorlogen, het verlies van bijna de gehele vloot, een pijnlijke afscheiding met Noorwegen, de afbrokkelende monarchie en een staatsfaillissement. Denemarken is een schim van zichzelf, een land aan de afgrond. Uitgerekend op deze periode wordt trots het stempel van een Gouden Eeuw gedrukt.

Reparatie door de verbeelding
De Deense Gouden Eeuw is geen heimelijk terugkijken naar een verloren verleden, eerder een reparatie die wordt uitgevoerd door de verbeelding. Uit de as van een land in crisis herrijzen kunst, literatuur en wetenschap in een gouden tijdperk dat het Deense volk aan de hand moet nemen. Zo is de filosoof Søren Kierkegaard een van de grondleggers van het moderne existentialisme, behoort de schrijver Hans Christian Andersen nog altijd tot de bekendste schrijvers ter wereld en is de naam van Hans Christian Ørsted voor altijd verbonden aan de ontdekking van het elektromagnetisme.