Onderweg naar Bentheim

De Haarlemse schilder Karel van Mandel moedigde jonge kunstenaars aan om de stad uit te gaan en het landschap te observeren in zijn bekende Schilder-boeck. Veel kunstenaars volgden dit advies en zo trokken zij het hele land door, op zoek naar landschappen en bossen. De provincie Overijssel, de regio Twente en de Nederlands-Duitse grens behoorden ook tot de bestemmingen van deze jonge groep kunstenaars. Door weer en wind, slechte wegen en struikrovers hebben deze tocht zeker moeilijk gemaakt. Toch zijn er onder anderen drie kunstenaars geweest die dit landschap hebben getrotseerd. Jacob van Ruisdael, Nicolaes Berchem en Meindert Hobbema kozen dit gebied om inspiratie op te doen voor hun kunstwerken.

Zo schilderde Ruisdael meermaals Kasteel Bentheim, tien kilometer over de grens bij Oldenzaal, de watermolens bij Singraven en een gezicht op Ootmarsum. Daarnaast tekent hij het landschap. Zo lijkt hij de dubbele watermolen van Huis Singraven ook meermaals te hebben geschetst en maakt hij tekeningen van de vakwerkhuizen die hij onderweg tegenkomt. Een halve eeuw na Ruisdael trekken kunstenaars nog altijd naar het oosten van Nederland. Zo ook Cornelis Pronk, die samen met Abraham de Haen (II) en Andries Schoemaker in 1732 door Overijssel trekt om de landhuizen in de regio vast te leggen. Samen brengen ze duidelijk herkenbare monumenten van Twente in beeld.

De zeventiende-eeuwse tekeningen van het Twentse landschap tonen hoe reeds in deze periode kunstenaars soms en plein air, soms op groot formaat, de wereld om hen heen als onderwerp kozen en het glooiende, bosrijke landschap vereeuwigden in kunstwerken. Daarnaast toont de tentoonstelling hoe het Twentse landschap, lang na het bezoek, de kunstenaar blijft inspireren in zowel de teken- als de schilderkunst. De getoonde werken variëren van schetsboekjes tot tekeningen op groot formaat en landschapsschilderijen.

Bij de tentoonstelling zal in samenwerking met Waanders Uitgevers een catalogus worden uitgegeven, waarin dieper zal worden ingegaan op de ontwikkeling van de landschapstekeningen en de aantrekkingskracht van Oost-Nederland voor de kunstenaars van de zeventiende en de achttiende eeuw.